Tibet,....het dak van de wereld!

Taal en onderwijs

De officiële taal in Tibet is Chinees. Dat is dan ook de taal waarin de kinderen op school les krijgen. Het is zelfs een poos verboden geweest om les te geven in het Tibetaans. Het laat zich dan ook raden dat buiten de schoolmuren, het merendeel van de Tibetanen toch hun eigen taal, het Tibetaans spreken. Gelukkig is deze maatregel is sinds kort weer teruggedraaid. Niet alleen in Tibet zul je deze taal horen spreken. Ook in Bhutan, Nepal en delen van Noord India ( inclusief Sikkim) kun je ermee terecht.


Het merendeel van de kinderen zit tegenwoordig op school. Veel van hen moeten daar dagelijks een uur voor lopen. Na de basisschool kan men tot 14 jaar naar een soort van middelbaar onderwijs. Deze scholen liggen vaak nog verder van huis, zodat de kinderen er permanent verblijven van maandag tot en met vrijdag. Ze eten en slapen op school. Het vervolg onderwijs, je raad het al, dat kan alleen in de grote steden. Ook hier kan men op school blijven. Men gaat dan slechts één keer per maand naar huis.
Zoals het Tibetaans nu wordt geschreven stamt uit de 9e eeuw en is gebaseerd op het oude Sanskriet uit India. Veel  boeddhistische teksten werden toen vanuit India naar Tibet gebracht en daar zorgvuldig vertaald door monniken. Na de Chinese invasie is er een heleboel naar het Westen in veiligheid gebracht door vluchtende boeddhistische leraren, bang dat de chinezen de heilige schriften zouden vernietigen. Ze worden bewaard in de vele Tibetaanse boeddhistische centra over de hele wereld. De taal waarin deze geschriften zijn opgesteld, noemt men tegenwoordig klassiek Tibetaans. Dat verschilt nogal van het gesproken Tibetaans van deze tijd. Er zijn vier dialecten, en het komt nogal eens voor dat men elkaar niet verstaat als men uit een andere streek komt.

Het is geen moeilijke taal en de basisregels om eenvoudige zinnen te maken zijn vrij simpel te leren. De weg vragen of zo iets is dan ook nauwelijks een probleem.
Even Tibetaans leren.......

Hellotashi deleg   Good-byekah-leh phe
Thank Youthu-je-che   Excuse Mekyok-tsenanda
You're Welcomekay-nang-gi-ma-ray   I'm Sorrygong-dhaa
Pleasethu-je zig/ku-chee   Very goodyag-po zhe daa
Yesrey, yin, dhoo   How are you?keh-rang ku-su de-bo yin-peh?
Noma-rey, meyn, min-dhoo   I am wellLa yin.Ngah sug-po de-bo yin.
so-soa-o-tsam   Is it really?ngu-ney
Not yetdha-ta ren min-dhoo   Good lucktashi deleh
Nice to meet youkhye ran jel-ne ga-po joong   See you later jay-la jay- yong
No problemkeh-nang-gi-mah-ray