Realitynet - Realitynet.org
Off topic => De Huiskamer => Topic gestart door: Starlight op 30-07-2022, 21:44:04
-
Ik speel al een tijdje met het idee om een topic te beginnen over handicaps, beperkingen en validisme (ook naar aanleiding van diverse discussies in het covidtopic). Mijn plan was om het deze maand te openen, omdat juli Disability Pride Month is – dus op de valreep is het hier dan nog!
In dit topic wil ik de komende tijd verschillende onderwerpen behandelen rondom handicaps en beperkingen, zoals definities, identiteit, toegankelijkheid, validisme en discriminatie, eugenetica, handicap in de media, geschiedenis en ja, ook covid. Hierbij zal ik ook steeds zoveel mogelijk bronnen in de vorm van leestips en kijktips delen. Om zelf ook mijn informatie helder te kunnen opschrijven en presenteren zal ik vooral gebruikmaken van het boek Demystifying Disability van Emily Ladau, wat dan ook meteen de eerste leestip is.
Veel van de onderwerpen in dit topic gaan over de geleefde ervaringen van gehandicapte mensen en de consensus binnen disability communities. Daarbij wil ik graag van tevoren twee disclaimers maken:
1. De disability community is geen homogene groep. Gehandicapte mensen hebben verschillende diagnoses, ervaringen, gedachten en meningen. Er zijn altijd mensen met een andere mening dan de consensus en mensen met andere ervaringen dan gemiddeld. Ook veranderen meningen soms in de loop van de tijd, en zeggen bijvoorbeeld oudere bronnen andere dingen dan de activisten van vandaag. Ook ikzelf weet uiteraard niet alles, maar ik zal zo goed mogelijk mijn best doen om naar mijn beste kennis dingen uit te leggen.
2. Hoewel reacties uiteraard welkom zijn (graag zelfs, anders voelt het ook zo alsof ik in de lucht zit te posten), hoop ik dat iedereen zich realiseert dat geleefde ervaringen en een consensus binnen een minderheidsgroep geen dingen zijn waar je het niet mee eens kunt zijn of een debat over kunt voeren. Dit topic is wat mij betreft dan ook niet bedoeld als discussietopic, maar vooral als topic om van te leren en respectvol in gesprek te kunnen gaan.
-
Goed, dan beginnen we meteen bij het eerste onderwerp: wat is nu eigenlijk een handicap of beperking? Wat zijn de definities van deze woorden en wanneer ben je gehandicapt? En wat heeft chronische ziekte ermee te maken?
Laten we beginnen bij het woordenboek. De Van Dale is hier helaas niet zo nuttig. Pas bij beperking staat er een beginnetje van een definitie: “iem. met een beperking met een lichamelijke of geestelijke stoornis waardoor diegene niet goed kan functioneren”.
In het Engels is disability een stuk beter gedefinieerd: “a physical, mental, cognitive, or developmental condition that impairs, interferes with, or limits a person's ability to engage in certain tasks or actions or participate in typical daily activities and interactions.” (Merriam Webster)
Het VN-verdag handicap definieert het als volgt: “Personen met een handicap omvat personen met langdurige fysieke, mentale, intellectuele of zintuiglijke beperkingen die hen in wisselwerking met diverse drempels kunnen beletten volledig, effectief en op voet van gelijkheid met anderen te participeren in de samenleving.”
Op basis van deze definities vallen veel aandoeningen onder de noemer handicap of beperking, waaronder veel chronische ziektes. Niet iedereen met een handicap is chronisch ziek, maar iedereen die chronisch ziek past binnen de definitie van handicap of beperking.
Dat betekent echter niet dat iedereen zich ook zo identificeert! Gehandicapt zijn is niet zozeer een medische diagnose, maar vooral een sociale identiteit. Zoals de definitie van het VN-verdrag al aanstipt: het is niet altijd de aandoening die ons beperkt, het is ook de samenleving die vaak niet toegankelijk is en niet op ons is ingericht. Dit wordt ook wel het sociale model van handicap genoemd.
En omdat gehandicapt zijn geen medische diagnose is, zal niet iedereen met een aandoening of diagnose zich identificeren met deze term. Niet iedereen met een aandoening ervaart ook daadwerkelijk beperkingen in hun leven. En ook mensen die wel degelijk onder de definitie van handicap vallen, zullen zichzelf niet altijd zo zien. De maatschappij ziet een handicap of beperking vaak als iets negatiefs, en zeker mensen die op latere leeftijd gehandicapt worden hebben dit soms geïnternaliseerd: ze weigeren om zichzelf zo te noemen omdat ze dit als iets negatiefs zien.
Juist dat is ook waar Disability Pride Month aandacht voor vraagt. Gehandicapt zijn is helemaal niet negatief. Natuurlijk zijn dingen als ontoegankelijkheid of chronische pijn dat wel, maar gehandicapt zijn op zichzelf is een identiteit waar je trots op kunt en mag zijn – juist ook vanwege alle ontoegankelijkheid, discriminatie en mensenrechten waar we nog steeds voor moeten vechten.
Leestips:
Van Medisch naar Sociaal Model (https://nietsoveronszonderons.nl/kennisplein/van-medisch-model-naar-sociaal-model/)
Mijn eigen gedachtes over hoe mijn chronische ziekte me gehandicapt maakt (https://lenscupoftea.wordpress.com/2020/03/13/does-my-chronic-illness-make-me-disabled/) en Disability Pride Month (https://lenscupoftea.wordpress.com/2021/07/09/what-it-means-to-be-proud-to-be-disabled/) (beide in het Engels)
-
Mooi verwoord Starlight, dank je wel!
Kun je misschien iets zeggen ook over de terminologie die wel en niet gewenst is? Ik weet dat de termen ‘gehandicapten’, ‘mensen met een handicap’ en ‘mensen met een beperking’ gebruikt worden, maar weet zelf nooit zo goed wat ik het beste kan gebruiken.
-
Mooi topic Starlight, ik lees mee en zal ook af en toe meeposten om mijn eigen ervaringen hiermee te delen :)
Mooi verwoord Starlight, dank je wel!
Kun je misschien iets zeggen ook over de terminologie die wel en niet gewenst is? Ik weet dat de termen ‘gehandicapten’, ‘mensen met een handicap’ en ‘mensen met een beperking’ gebruikt worden, maar weet zelf nooit zo goed wat ik het beste kan gebruiken.
Ik denk dat dat voor iedereen verschillend is: ik persoonlijk vind 'mensen met een beperking' een fijnere verwoording dan 'gehandicapten'. Dus over mezelf zeg ik ook altijd 'ik heb een lichamelijke beperking' ipv 'ik ben gehandicapt/ik heb een handicap'. Ik ben inderdaad ook wel benieuwd wat over het algemeen meer gangbaar is, daar kan Starlight vast meer over vertellen :)
-
Taalgebruik is mijn volgende onderwerp! Die had ik ook al uitgewerkt, dus die kan ik vanmiddag direct posten. Daarna gaat er wel steeds wat langer tussen de onderwerpen zitten, want er gaat toch nog best veel tijd zitten in dingen helder proberen op te schrijven, bronnen verzamelen etc :P
Mooi topic Starlight, ik lees mee en zal ook af en toe meeposten om mijn eigen ervaringen hiermee te delen :)
Zou heel fijn zijn als je ook dingen kunt en wilt delen ::bravo::
-
Zoals beloofd het volgende onderwerp: taalgebruik rondom handicaps en beperking.
In het Nederlands zijn er twee termen die je kunt gebruiken: handicap en beperking. Dit zijn de meest neutrale termen die je kunt gebruiken en ze worden vaak door elkaar gebruikt. Toch is er wel een klein onderscheid. Er zijn bronnen (zoals bijvoorbeeld bij de leestip van gisteren, “Van Medisch naar Sociaal Model”) die het woord beperking gebruiken om te verwijzen naar wat je hebt, en handicap naar het feit dat de maatschappij ontoegankelijk is voor mensen met beperkingen. Ook vinden sommige mensen het woord gehandicapt niet ideaal vanwege de negatieve geschiedenis van het woord (in het Engels zijn handicap en handicapped bijvoorbeeld niet okee), en gebruiken ze het vooral bij gebrek aan een beter alternatief.
Het woord beperking heeft namelijk één groot probleem: er is geen “identiteit eerst” alternatief. “Identiteit eerst”-taalgebruik en “persoon eerst”-taalgebruik zijn twee manieren om naar mensen met een beperking te kunnen verwijzen. “Persoon eerst” houdt in dat je eerst naar de persoon verwijst: “een man met een handicap” of “een vrouw met een beperking”. “Identiteit eerst” houdt in dat je iemands identiteit als gehandicapt eerst noemt en dus een bijvoeglijk naamwoord gebruikt: “een gehandicapt persoon”. Veruit de meeste mensen hebben een sterke voorkeur voor identiteit eerst. Bij alle andere identiteiten zou je het ook zo zeggen – “een biseksueel persoon” of “een Nederlands persoon”, niet “een persoon die biseksueel is” of “een persoon die Nederlands is”.
Vaak is deze sterke voorkeur ook een pushback tegenover mensen die claimen dat het negatief is om jezelf gehandicapt te noemen, en dat je jezelf “persoon met een handicap/beperking” moet noemen omdat je in eerste instantie een mens bent en niet je handicap. Daar tegenover stellen gehandicapte mensen dat een handicap wel degelijk onderdeel is van je identiteit, dat het geen negatief woord is, en dat als je ons moet scheiden van onze handicap om ons als persoon te zien dat vooral iets zegt over je eigen vooroordelen.
Zelf gebruik ik identiteit-eerst en persoon-eerst door elkaar, afhankelijk van wat beter loopt in de zin. Dit is puur hoe ik het persoonlijk doe, maar ik ben hier niet de enige in (het boek dat ik gebruik, Demystifying Disability, doet het bijv. ook). Er is hier ook niet echt sprake van goed of fout, maar vooral een historische ontwikkeling. Het belangrijkste punt is dat je luistert naar gehandicapte mensen zelf, en niet steeds per se “persoon met een handicap” moet zeggen (in tegenstelling tot wat veel niet-gehandicapte mensen claimen). “Gehandicapte mensen” is prima als je het over de hele groep hebt*. Natuurlijk zijn er wel altijd individuele mensen die iets anders prefereren, dus als je het over één specifieke persoon wil hebben kun je natuurlijk altijd even vragen wat die persoon wil.
*Als je het over specifieke aandoeningen hebt gaat dit trouwens niet altijd op. Bij ziektes is persoon-eerst meestal de enige optie omdat er überhaupt geen bijvoeglijk naamwoord is – denk aan “persoon met MS”, “persoon met astma” etc. Bij beperkingen die geen ziekte zijn, is identiteit-eerst wel vaak geprefereerd: “doof persoon”, “blind persoon”, “autistisch persoon” etc. Soms worden hierbij ook hoofdletters gebruikt om onderscheid te maken tussen de handicap en de culturele identiteit, bijv. een doof persoon is doof, een Doof persoon is daarnaast ook onderdeel van dovencultuur, spreekt gebarentaal etc.
Verder zijn er nog meer woorden die je vaak ziet als het gaat om beperkingen, maar die je beter niet kunt gebruiken:
- Invalide en mindervalide. Deze woorden betekenen letterlijk respectievelijk “niet waardig/geldig” en “minder waardig/geldig”. Daarom zouden ze nooit gebruikt moeten worden. Helaas zie je ze nog wel vaak bij termen als bijvoorbeeld invalidentoilet en invalidenparkeerplaats. In plaats hiervan kun je bijvoorbeeld “toegankelijk toilet” en “toegankelijke parkeerplaats” gebruiken, want dat is wat het eigenlijk zijn.
- “Special needs”. Gehandicapte mensen hebben geen “special needs”, ze hebben gewoon dezelfde behoeftes als iedereen. Ze hebben alleen soms andere manieren nodig om ze te bereiken, maar dat maakt het nog niet een speciale behoefte.
- Rolstoelgebonden. Mensen zitten niet vastgebonden aan hun rolstoel, ze gebruiken een rolstoel. Iemand is dus een rolstoelgebruiker. Een rolstoel vergroot juist iemands bewegingsvrijheid, en daarnaast kunnen veruit de meeste rolstoelgebruikers nog in bepaalde mate staan of lopen (alleen doet het bijvoorbeeld pijn, kunnen ze niet ver lopen of kunnen ze alleen op goede dagen lopen). Een woord als rolstoelgebonden draagt alleen maar bij aan stigma’s.
Verder zijn eufemismen voor handicap of beperking ook niet nodig: gehandicapt zijn is niet intrinsiek iets negatiefs, dus je hoeft er niet voorzichtig omheen te praten.
Leestips:
Gehandicapte is geen zelfstandig naamwoord (https://www.oneworld.nl/lezen/discriminatie/gehandicapte-is-geen-zelfstandig-naamwoord/)
-
Dank je wel!!! Heel interessant en leerzaam. Vraag: is de term ‘leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften’ in het onderwijs dan eigenlijk ook niet goed? Het gaat daarbij zeker niet per definitie over leerlingen met een beperking, maar vaak wel (autisme, adhd, hoogbegaafd etc). Ik vraag dit vanwege je opmerkingen over ‘special needs’
-
Goede vraag, dat zou ik ook niet weten! Ik denk dat het niet direct een probleem zou moeten zijn zolang het geen eufemisme is voor gehandicapte leerlingen. Het gaat nu meer om leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben dan om alle leerlingen met een beperking, dus dan is het logisch om een specifiekere term te gebruiken. Ik zou me wel kunnen voorstellen dat er een betere bewoording voor mogelijk is, bijvoorbeeld iets met accommodaties of ondersteuning ipv behoeften.
Maar ondanks dat ik onderwijs heel interessant vind, is juist handicap en onderwijs niet een gebied waar ik heel veel verstand van heb (en zelf ook geen ervaringsdeskundige in ben). Ik zal nog wel proberen om daar ook bronnen over te vinden een keer. Sowieso is de docuserie "Mari Staat Op" (te zien op de NPO) een aanrader, één van de afleveringen gaat ook voor een deel over speciaal onderwijs en inclusief onderwijs.
-
Mari staat op is zeker interessant om te bekijken. Wat ik interessant vond is de vraag in hoeverre je een 'gehandicapte' helpt door hem anders te maken (naar een speciale school, aanpassingen te doen in het openbaar vervoer) of dat je een 'gehandicapte' juist beter zo normaal mogelijk kan behandelen om hem/haar zo zelfstandig en volwassen mogelijk te maken.
Met name in het onderwijs speelt deze kwestie enorm. Ik vind het erg goed dat kinderen met een beperking zoveel mogelijk normaal onderwijs krijgen. Hiermee geef je een duidelijke boodschap af dat kinderen met een beperking ook normaal zijn en komen 'gezonde' kinderen ook in aanraking met kinderen die andere behoeften hebben. Ik heb zelf ooit lesgegeven aan een jongen in een elektrische rolstoel. Zijn ouders hebben hemel en aarde moeten bewegen om hem van het speciaal onderwijs over te laten stappen naar een normale school. Toen hij naar de middelbare school ging, begon de riedel weer van voor af aan. De middelbare school wilde hem niet accepteren, omdat een klasgenoot met hem mee moet gaan naar de wc om de deur open en dicht te doen (dat was letterlijk het enige waar hij hulp bij nodig had). Daar heb ik me echt enorm over opgewonden; dat kan toch niet!
Tegelijkertijd zie ik in onderwijsland (ook op de basisschool waar ik werk) een huiver om kinderen met een beperking toe te laten, simpelweg omdat de mankracht ontbreekt. Ik zou met liefde en plezier meer kinderen met een beperking in mijn klas willen hebben (zie mijn visie hierboven!), maar je kunt het (ten opzichte van de andere kinderen) niet maken om onevenredig veel aandacht aan één kind kwijt te zijn. Je kan en mag niet 20 kinderen laten ondersneeuwen, omdat één kind extra aandacht nodig heeft. Dit klinkt misschien heel hard, maar is met de huidige lerarentekorten wel de consequentie. Is een kind dan niet beter af op een school waar hij/zij wel individuele aandacht krijgt?
-
Wat mij betreft gaan inclusiviteit en toegankelijkheid om de hele samenleving zo inrichten, dat mensen met een beperking ook volwaardig mee kunnen doen. Daar zal ik bij latere onderwerpen ook nog op terugkomen.
Inclusief onderwijs houdt voor mij dan ook in dat het hele onderwijs anders ingericht moet worden, niet dat gehandicapte leerlingen moeten meedraaien in het reguliere onderwijs met geen enkele accommodatie, of dat er van leerkrachten verwacht wordt dat zij alles maar op hun schouders moeten nemen (zeker niet met de huidige werkdruk en het lerarentekort). In het huidige onderwijs denk ik ook dat voor sommige kinderen het speciaal onderwijs wel de beste oplossing is.
Maar in een ideale wereld zou er geen segregatie zijn, maar zouden (bijvoorbeeld) "regulier onderwijs" en "speciaal onderwijs" overal bij elkaar op dezelfde school aanwezig zijn, waarbij zoveel mogelijk vakken samen worden gevolgd maar er ook ruimte is voor aparte kleinere klassen, extra persoonlijke ondersteuning door onderwijsassistenten, etc.
Daarnaast zijn er natuurlijk ook genoeg beperkingen waarmee veruit de meeste leerlingen al meedraaien in het reguliere onderwijs. Denk aan autisme, ADHD of dyslexie, maar ook chronische ziektes. In goed inclusief onderwijs zouden leerlingen met zulke aandoeningen ook betere ondersteuning en accommodaties krijgen (zonder dat dit allemaal op de schouders van leraren terechtkomt).
Maar ja... dat is een optimistische visie met het huidige onderwijsbeleid. En dan focust dit zich allemaal nog op primair en secundair onderwijs. Studeren met een handicap is helaas al helemaal niet vanzelfsprekend en komt met nog veel meer drempels. Te vaak wordt er geen rekening mee gehouden dat studenten met een beperking überhaupt bestaan.
Overigens heeft Ieder(in) ook informatie over inclusief onderwijs: https://iederin.nl/onze-doelen/onderwijs/
-
Wat mooi verwoord starlight. Ik ga zeker meelezen. Heel interssant allemaal.
-
Helemaal eens met wat je schrijft Starlight!
-
Ik kan me zeker vinden in het idee van een aangepaste vorm van algemeen lesgeven. Ik zelf heb nooit problemen gehad met mijn autisme binnen het presteren op de lagere school. Het kwam vaker ten uiting buiten schooltijd als ik met klasgenoten speelde of juist niet speelde. (Pesterijen en dergelijken.)
Daarnaast was mijn diagnose ook best wel laat, namelijk op de middelbare school pas, hierom heb ik de "normale" gang van zaken al goed genoeg meegemaakt om de reguliere school af te ronden. Ook ben ik er wel blij mij. Aangezien ik ook vrienden heb die autistisch zijn, en ik van velen hoor dat ze niet echt goed snappen hoe het precies werkt. Dit omdat de diagnose vaak al jong gesteld wordt en de uitleg hiervan vaak gelimiteerd is tot de ouders. Ik heb ook een groot deel van de uitleg meegekregen dus snap ik sneller en beter waarom en hoe ik op bepaalde situaties reageer.
Dat wil niet zeggen dat er geen "Speciaal" onderwijs nodig is, integendeel. Er zullen veel kinderen zijn die desondanks alle goede bedoelingen het gewoon niet kunnen redden op een reguliere schoolomgeving. Om deze kinderen dan dat alternatief te bieden is dan eigenlijk wel fijn. Het probleem is echter een vorm van segregatie zoals al aangegeven, maar ook een soort verwachtingspatroon in het latere leven. Waarbij je verwacht altijd wel geholpen te worden zoals je al werd geholpen op de basisschool
-
Het heeft even geduurd (want het is soms lastig om de juiste bewoordingen op papier te krijgen over een onderwerp als dit en ik was er heel lang niet tevreden mee), maar het is tijd voor het volgende onderwerp: validisme.
In het Engels wordt het woord ableism gebruikt, en ook dit wordt in het Nederlands wel eens letterlijk overgenomen. Als we het hebben over validisme, bedoelen we discriminatie en vooroordelen tegenover mensen met een handicap. Maar eigenlijk gaat het nog iets verder dan dat. De definitie die Emily Ladau gebruikt in haar boek Demystifying Disability, is als volgt: “Ableism is attitudes, actions, and circumstances that devalue people because they are disabled or perceived as having a disability” – Validisme bestaat uit houdingen, acties en omstandigheden die mensen devalueren omdat ze gehandicapt zijn of als gehandicapt worden gezien. Dat is ook waarom we in het Nederlands het woord validisme gebruiken: omdat het gaat om de waarde die we iemand toekennen op basis van zijn lichamelijke, verstandelijke of psychische gesteldheid.
Validisme gaat niet alleen over individuen die gehandicapte mensen discrimineren: het is een structureel probleem. De samenleving is zo doordrongen van validisme, dat het vaak normaal wordt gevonden. Vrijwel alles in de wereld is gemaakt voor niet-gehandicapte mensen en voor hoe zij functioneren. Als je gehandicapt bent, zijn er daarom vaak een hoop drempels die je belemmeren om volwaardig mee te draaien in de maatschappij. Te vaak wordt dit gezien als een intrinsiek onderdeel van iemands handicap, terwijl iemand prima mee had kunnen doen als we de maatschappij anders hadden ingericht.
Maar in de praktijk zijn gehandicapte mensen te vaak een bijzaak, als er überhaupt al aan ons bestaan wordt gedacht. Toegankelijkheid is nog steeds geen recht in Nederland, maar een gunst: ook nieuwe huizen, gebouwen of bijvoorbeeld bruggen (https://www.gelderlander.nl/nijmegen/gedoe-om-nieuwe-nijmeegse-brug-schandalig-met-rollator-of-rolstoel-kun-je-er-niet-overheen~a851b4be/) worden nog steeds ontoegankelijk gebouwd. Producten die nodig zijn of bedoeld zijn voor gehandicapte en chronisch zieke mensen worden als overbodig gezien of zelfs verboden (zie plastic rietjes (https://www.oneworld.nl/lezen/discriminatie/sociaal-onrecht/verbod-op-plastic-rietjes-voor-veel-mensen-zijn-ze-onmisbaar/)). En dat zijn dan alleen nog maar voorbeelden van ontoegankelijkheid en institutioneel validisme: de manieren waarop mensen met een beperking worden gediscrimineerd door wetten en besluitvorming, en buiten worden gesloten van de samenleving.
Uiteindelijk komen alle vormen van validisme voort uit hoe gehandicapte mensen worden gezien in de samenleving. Dit beïnvloedt zowel hoe goed we mee kunnen doen in de maatschappij, als hoe anderen ons behandelen, als hoe we onszelf zien (geïnternaliseerd validisme).
Dit gaat om validistische vooroordelen als:
- Denken dat iemand niet echt gehandicapt is als ze niet (altijd) een hulpmiddel nodig hebben.
- Denken dat iemand niet echt gehandicapt is als de handicap onzichtbaar is.
- Denken dat chronisch zieke mensen de hele dag lui op de bank zitten.
- Denken dat gehandicapte mensen niet voor zichzelf kunnen praten of beslissingen kunnen nemen.
- Denken dat gehandicapte mensen per definitie een tragisch leven hebben en alleen maar lijden.
- Mensen niet geloven als ze het hebben over hun eigen beperkingen en geleefde ervaringen.
- Denken dat alle gehandicapte mensen genezen willen worden.
- Denken dat het beter is om dood te zijn dan gehandicapt.
- Een gehandicapt persoon als intrinsiek “kapot” zien, als iemand waar iets mis mee is.
- Gehandicapt zijn en de eigenschappen van gehandicapte mensen als intrinsiek onwenselijk zien.
- Maar ook: vergeten dat gehandicapte mensen überhaupt bestaan en ons compleet negeren.
Al deze ideeën en vooroordelen hebben consequenties voor het dagelijks leven van gehandicapte mensen. Het beïnvloedt onze kans op een baan, waar we kunnen wonen, hoe moeilijk het is om een uitkering te krijgen, een opleiding af te ronden, van voorzieningen als het OV gebruik te maken. Het beïnvloedt de zorg die we ontvangen, het onderwijs dat we ontvangen, de interactie met andere mensen, etc.
Op elk niveau van de maatschappij lopen gehandicapte mensen aan tegen discriminatie, uitsluiting en ontoegankelijkheid omdat ons bestaan en onze mensenrechten niet worden meegenomen in besluitvorming. Gehandicapte mensen worden vaak niet als volwaardig mens gezien met volwaardige rechten. Te vaak wordt er naar ons gekeken vanuit een liefdadigheidsmodel: alsof we zielige mensen zijn die maar heel dankbaar moeten zijn wanneer er überhaupt naar ons wordt omgekeken. Maar dan zie je ons dus als minderwaardig, en niet als een gelijkwaardig persoon die dezelfde rechten verdient als ieder ander. Mensenrechten zijn, zoals het woord al zegt, een recht, geen gunst.
Validisme is een te groot onderwerp om volledig te kunnen behandelen, maar ik hoop dat dit een klein beetje inzicht heeft gegeven in de verschillende manieren waarop validisme zich manifesteert in de samenleving. Als je eenmaal weet wat het is, ga je het steeds vaker zien.
Leestips
Waarom je relschoppers geen idioten moet noemen (https://www.oneworld.nl/lezen/opinie/waarom-je-relschoppers-geen-idioten-moet-noemen/)
Men is tevreden met de kruimels (https://12ft.io/proxy?q=https%3A%2F%2Fwww.groene.nl%2Fartikel%2Fmen-is-tevreden-met-de-kruimels)
De Twitter-hashtag #AlledaagsValidisme (https://twitter.com/hashtag/AlledaagsValidisme)
Kijktips
http://www.youtube.com/watch?v=fyGeX8gqx58
-
Mooi beschreven, Starlight! En interessante artikelen. Goed om dat onder de aandacht te brengen, want bepaalde termen zijn dusdanig ingeburgerd in ons taalgebruik dat we er eigenlijk niet bij stilstaan dat het een validistische term is (net zoals bijvoorbeeld 'ik ben een autist/ik ben daar heel autistisch in' wanneer je niet bent gediagnosticeerd met een autismespectrumstoornis).
Van het lijstje met vooroordelen dat je hebt gepost herken ik deze het meeste:
- Denken dat alle gehandicapte mensen genezen willen worden.
Als iemand nu zou zeggen: er is een wondermiddel en morgen kun je van je handicap af zijn, zou ik daar echt even over moeten nadenken. Een beperking hebben heeft uiteraard een hoop nadelen maar ik haal er ook echt goede dingen uit en het hoort bij me ::jaja::.
Voor de rest ervaar ik niet enorm veel obstakels in mijn dagelijkse leven: wel vind ik het altijd heel irritant als er bijvoorbeeld in gebouwen ofzo trappen zijn waar dan geen leuning is (of een te korte leuning). Maar onderstaande punten heb ik persoonlijk (nog) geen last van:
-Denken dat gehandicapte mensen niet voor zichzelf kunnen praten of beslissingen kunnen nemen.
- Mensen niet geloven als ze het hebben over hun eigen beperkingen en geleefde ervaringen.
- Een gehandicapt persoon als intrinsiek “kapot” zien, als iemand waar iets mis mee is.
-Maar ook: vergeten dat gehandicapte mensen überhaupt bestaan en ons compleet negeren.
Dus daar ben ik heel blij mee en ik weet ook dat er heel veel mensen zijn bij wie dit niet het geval is. Ik heb gewoon een heel erg fijn sociaal netwerk (ja, RN-ers, voel jullie absoluut ook aangesproken ::love::) en heel veel geluk daarmee. Plus ik ben nog heel zelfstandig doordat ik in het dagelijks leven geen rolstoel nodig heb, dat scheelt ook heel erg.
Wat betreft bijbaantjes zoeken heb ik validisme altijd ontweken door op mijn cv/motivatiebrief niet te vermelden dat ik een beperking heb (wel meteen bespreekbaar gemaakt tijdens sollicitatiegesprek). Dat blijf ik wel doen want ik denk dat dat wel een ding zou zijn als ik het wel zou vermelden.
-
Fijn topic!
Ik zag dit lijstje en ik dacht, misschien is het handig als context als ik even wat voorbeelden geef van dingen die mij als rolstoelgebruiker (regelmatig) gebeuren.
Dit gaat om validistische vooroordelen als:
- Denken dat iemand niet echt gehandicapt is als ze niet (altijd) een hulpmiddel nodig hebben.
- Denken dat iemand niet echt gehandicapt is als de handicap onzichtbaar is.
- Denken dat chronisch zieke mensen de hele dag lui op de bank zitten.
- Denken dat gehandicapte mensen niet voor zichzelf kunnen praten of beslissingen kunnen nemen.
- Denken dat gehandicapte mensen per definitie een tragisch leven hebben en alleen maar lijden.
- Mensen niet geloven als ze het hebben over hun eigen beperkingen en geleefde ervaringen.
- Denken dat alle gehandicapte mensen genezen willen worden.
- Denken dat het beter is om dood te zijn dan gehandicapt.
- Een gehandicapt persoon als intrinsiek “kapot” zien, als iemand waar iets mis mee is.
- Gehandicapt zijn en de eigenschappen van gehandicapte mensen als intrinsiek onwenselijk zien.
- Maar ook: vergeten dat gehandicapte mensen überhaupt bestaan en ons compleet negeren.
- Regelmatig dat mensen in de winkel mij met rolstoel en al optillen omdat ze er langs willen/in het schap willen waar ik bij ben/ik in de weg sta. Dan vergeten ze even dat ik geen voorwerp ben maar een persoon.
- Als ik ergens ben met iemand anders (bv mijn moeder) gaan ze aan haar vragen hoe het met mij is, wat ik heb, of ik iets wil drinken etc.
- een kennis van vroeger kwam een keer naar me toe en zei dat ze vroeger toen ik net ziek was ze me nooit geloofde (toen ik kind was en zij volwassene). Maar nu ze me in de rolstoel zag was het opeens helemaal duidelijk. (waarom ze de noodzaak voelde dat met mij te delen weet ik ook niet)
- random mensen op straat die ik niet ken die op me af lopen met de vraag "wat is er mis met je?" (Heeeeel vaak! Het is niet erg om het er over te hebben. Maar mijn medische geschiedenis is geen gesprekstarter. Stel je voor dat ik een traumatisch ongeluk had meegemaakt ofzo. Als ik je ken of we hebben al een tijdje een fijn gesprek is het zeker geen taboe, maar denk even wat je vraagt.)
- een priester die op een bruiloft mij in mn rolstoel zag en zonder te vragen zn handen boven mn hoofd hield en vanalles momeplde. Wilde me genezen denk ik? Zijn god duidelijk niet want ik ben nog steeds ziek ;D
- als ik naar een concert wil moet ik speciale tickets kopen vaak. Dat is prima, snap dat niet alle plekken toegankelijk kunnen zijn. Als ik dan met vrienden wilt gaan kan dat alleen niet. Je kunt dan een ticket er bij kopen. Een "begeleider". Verder mag er niemand bij de rolstoel plekken. Dus je kunt nooit met vrienden naar een concert. En je partner is altijd begeleider ipv partner.
- heel vaak dat mensen me hulp aan willen bieden (heel lief) en als ik dan zeg "nee, bedankt het lukt wel!" Dat ze door blijven gaan. En als ik dan blijf aandringen dat ik het niet wil worden ze boos "NOU DAN NIET HOOR IK WILDE ALLEEN MAAR HELPEN!!!!"
Wil daarmee niet zeggen dat de mensen uit deze voorbeelden slechte mensen zijn oid. Maar wel dat dit heel deprimerend is als je elke keer dat je de deur uit gaat iets dergelijks mee maakt.
Stel je voor je gaat boodschappen doen. Onderweg moet je 3x een omweg nemen omdat de weg versperd is (maar andere mensen kunnen wel langs). Dan kom je in de winkel en tilt iemand je zomaar op. Net als je bent bekomen van de schrik ga je afrekenen en pakt iemand je spullen uit je hand om je te helpen. Als je dan vriendelijk bedankt worden ze boos. Een beetje beduusd loop je dan de winkel uit. En nog voordat je buiten bent komt een wildvreemde man op je af om te vragen wat er met je is gebeurd. En dan mag je nog via een omweg naar huis omdat de weg nog steeds overal open ligt.
Dat wordt heel snel heel vermoeiend als het vaak gebeurt. En het gebeurt vaak. Heel vaak.
Het frappante is als ik een dag later een betere dag heb en mijn rolstoel niet gebruik heb ik van 0 van deze dingen last, ookal heb ik dezelfde beperking. Het is puur het feit dat ik zit als ik buiten ben die er voor zorgt dat mensen mij anders behandelen. Terwijl mijn rolstoel zo fijn is! Het geeft me zo veel vrijheid en ik hou echt van mijn wielen!
Het enige vervelende is de reactie van de wereld op mijn rolstoel.
(Als je zelf herkent dat je anders naar mensen kijkt zodra je een hulpmiddel ziet vraag ik je eens goed na te denken waarom dat is, en goed na te gaan of je ze dan anders behandelt en of dat fair is :) )
-
Interessant en verhelderend om te lezen vanuit al jullie perspectieven. Dank voor het delen!
Ik schrik eigenlijk best wel van sommige dingen. Dat er serieus mensen zijn die je met rolstoel en al oppakken omdat ze er bij willen. ::oink:: Hoezo doe je dat? (Dat geldt natuurlijk ook voor de andere dingen die jullie zeggen, maar hier verbaasde ik me denk ik het meest over.)
-
Ja ik was ook te verbaasd om te reageren op dat moment. Maar ik ken mensen die dat vaker is gebeurd, waarna ze spikes aan hun handvaten achterop hebben gemaakt zodat mensen niet ongevraagd aan hun rolstoel kunnen komen ;D
Er heeft ook wel eens iemand die ik niet kende haar jas over mn rolstoel gehangen (toen ik er in zat !!!) "dat mag wel even toch"
Uhm nee? Ik ben geen kapstok ::niet-ok::
We worden soms echt behandeld als voorwerpen ipv als mensen.
Weet ook niet helemaal waar dat vandaan komt, dat mensen soms vergeten dat we mensen zijn ofzo.
-
Jeetje, idem als Kaaasje, ik schrik ook van veel dingen. Van de onbeschoftheid en hoe idioot mensen kunnen doen. Hoewel ik al veel onbeschofte lompe mensen ben tegengekomen en van zo'n verhalen gehoord, dus het zou geen verrassing meer moeten zijn, maar toch...
-
Starlight: is het misschien een idee om hier méér mee te doen dan je verhaal hier op RN uit de doeken te doen? Ik heb met verbazing zitten lezen, en ik dacht: hier moet méér aandacht voor komen.
Niet de onderwerpen zélf, maar de manier waarop je dit onder woorden brengt. Ik weet niet welke delen compleet van jezelf zijn en welke delen het resultaat van gedegen research. Dat boek, dat je noemde, bedoel ik dus. Maar dat maakt in deze context niet uit, het is té belangrijk om dit verhaal ook búiten RN onder de aandacht te brengen. Het is overigens nog niet compleet.
Overigens kan het ook een heel andere kant opgaan. Ik beschouw het volgende verhaal als een incident: jaren geleden stond ik in december in een rij te wachten om kerstzegels te kopen. Er kwam een veouw binnen met een scootmobiel, die zich een weg baande langs de wachtenden, en meteen vooraan bij een (op dat moment gesloten) veekoopdesk stond. En ja hoor, ze wilde meteen geholpen worden. Vriendelijke verzoeken van de baliemedewerker ten spijt, ze ging niet weg. Toch is ze met enige dwang, zelfs met de dreiging dat de politie erbij gehaald zou worden, de winkel uit gezet, haar decemberzegels mocht ze elders zien te bemachtigen. Ze beriep zich erop dát ze niet goed ter been was, en vond dat ze er recht op had om de rij op die manier te omzeilen. Ik zei al: ik beschouw dit als een naar incident.
Misschien ben je er overigens al mee bezig om je verhaal in een bepaalde vorm te gieten, voor gebruik búiten Realitynet, zo niet: dan stimuleer ik je hierbij om dat vooral wél te doen.
-
@Bodejos: Alles in dit topic zijn mijn eigen bewoordingen, maar het is wel grotendeels gebaseerd op informatie, ervaringen en meningen van anderen. Er zijn heel veel mensen die opkomen voor de rechten van gehandicapte mensen en dingen als validisme onder de aandacht brengen. In dit topic deel ik vooral wat ik van hen heb geleerd. Het boek wat ik noemde is een van die bronnen van informatie, en gebruik ik vooral om structuur aan te brengen in de onderwerpen. Als iets een letterlijk citaat is zet ik dat erbij ;)
Er is dus al genoeg aandacht voor buiten RN, en daar zijn nou juist die leestips en kijktips voor :) Dat dit allemaal meer algemeen bekend zou moeten zijn ben ik het zeker mee eens, maar het is niet omdat mensen het niet proberen: het is omdat er vaak niet geluisterd wordt. Juist ook vanwege validisme.
@Miek en A: goede aanvullingen ::bravo:: Misschien dat ik later ook nog een postje wijd aan de dingen waar ik zelf tegenaan loop met een onzichtbare handicap.
-
Om het een beetje cru te zeggen, ik vind het interessant leesvoer, waar ik overigens zéker iets van opsteek. En ik weet van een paar mensen, dat er wat de aandacht búiten RN betreft, bést nog een tandje of 2 bijgeschakeld mag worden. Vandaar ook mijn opmerking.
Veel is er al gezegd, onder woorden gebracht. Maar wat mij betreft mag daar best nog wat bij.
-
Heftig inderdaad Aapje! Zo zie je inderdaad in onze ervaringen met validisme het enorme verschil dat het wel/niet gebruiken van een rolstoel heeft.
Er schoten me daar nog twee anekdotes van binnen trouwens, van situaties waarin ik wel in mijn rolstoel zat. Dat is eigenlijk alleen bij dagjes uit zoals naar een pretpark, dus beide zijn daar ook gebeurd (weet niet specifiek meer welk pretpark).
- Dat je aankomt bij de rolstoel-ingang en de medewerker aan degene achter de rolstoel vroeg: "kan ze lopen?". Nou ben ik wel een introvert persoon en hou ik niet van confrontatie maar dat soort dingen kan ik dus ook helemaal niet tegen dus ik zei "Jahoor, en ze kan ook praten". ;D
- Überhaupt de scheve blikken wanneer je door de rolstoel-ingang gaat en niet in de rij hoeft. In de Efteling bijvoorbeeld laten ze je nog weleens even wachten bij de rolstoel-ingang, maar in Disneyland krijg je vaak echt voorrang en omzeil je dus lange wachttijden. En dan zie ik weleens mensen kijken of hoor ik opmerkingen van 'ik wil ook voorrang' en dan denk ik van eh okee wil je ruilen? Moet ik een uur in de rij gaan staan dan? Mag ik ook eens een voordeeltje? ::)
-
Ik zag dit artikel vandaag bij de NOS, vond ik ook wel een goede leestip voor dit topic :) https://nos.nl/artikel/2444402-ombudsman-jongeren-met-een-beperking-gehinderd-door-overheid
Ik zou het verder ook nog gaan hebben over dingen waar ik zelf tegenaan loop qua validisme.
Mijn ziekte is "onzichtbaar" en daarnaast zie je me meestal alleen op goede dagen. Qua persoonlijke interacties heb ik daarom vooral te maken met niet geloofd worden, inclusief door artsen. Opmerkingen als "maar je ziet er gezond uit!", of dat je net bij een intake je diagnoses en symptomen hebt genoemd en dan als vraag krijgen "maar verder ben je gezond?". Daarbij helpt het ook niet dat mijn ziekte (ME/CVS) door veel artsen niet serieus genomen wordt. Er wordt al snel gedacht dat elke ziekte waarvan de oorzaak onbekend is tussen de oren zal zitten, en bij vrouwen worden klachten sowieso sneller gepsychologiseerd. Medisch seksisme speelt helaas nog steeds een grote rol in zowel de praktijk van alle dag als in wetenschappelijk onderzoek.
Aan de andere kant heb je ook van die mensen (alweer inclusief artsen) die me meteen heel zielig vinden en dan vragen gaan stellen als "Oh wat erg, hoe doe je het allemaal? Ik zou zo niet kunnen leven hoor!", en dat voelt ook heel vervelend. Ik leid niet een of ander tragisch leven waarvan het heel inspirerend is dat ik dat allemaal volhoud.
Wat betreft institutioneel validisme zijn er twee dingen die ik nu kan bedenken. Allereerst: ik was laatst eens in de stad en het viel me op hoe ontzettend weinig bankjes daar waren, waardoor ik veel te lang moest blijven lopen. Dat herinnerde me eraan dat bankjes ook een toegankelijkheidsissue zijn. Als op een openbare plek zoals een winkelstraat, museum of concertzaal geen zitplekken zijn, is deze plek voor mij eigenlijk ontoegankelijk zonder andere hulpmiddelen.
Verder is regelgeving rondom de participatiewet en de Wajong sowieso vrij validistisch, maar waar ik zelf vooral tegenaan loop is dat je niet meer gedeeltelijk afgekeurd kunt worden. Ik kan niet fulltime werken, en dat zal ik ook nooit kunnen. Maar ik heb genoeg nuttige uren op een dag dat ik niet afgekeurd zou worden en geen recht zou hebben op een Wajong, ondanks dat ik niet genoeg uren kan werken om mezelf te kunnen onderhouden. Ik kan dus nooit financieel onafhankelijk zijn. Door deze zelfde regelgeving zitten overigens veel gehandicapte mensen in de bijstand ipv in de Wajong.
Mag ik ook eens een voordeeltje? ::)
Ik wil toch ook nog even reageren op deze opmerking. Ik snap wel wat je bedoelt, maar een accommodatie is vaak natuurlijk helemaal geen voordeeltje maar een noodzaak om de situatie gelijk te trekken. Zonder voorrang in pretparken zou voor sommige mensen een dagje pretpark niet eens mogelijk zijn. Voor rolstoelgebruikers die wel in de rij zouden kunnen wachten is het dan misschien een klein voordeeltje dat er voorrang zit inbegrepen bij de rolstoelingang, maar als alleen de normale rij bestond zouden zij alsnog niet naar een pretpark kunnen.
Dat zit me trouwens ook meteen een beetje dwars aan de anekdote van Bodejos. Die vrouw kan best kei onredelijk zijn geweest (gehandicapte mensen zijn ook mensen, je hebt leuke en minder leuke), maar voorrang krijgen omdat je slecht ter been bent is vaak wel degelijk een redelijke accommodatie en geen voorkeursbehandeling.
-
Ik wil toch ook nog even reageren op deze opmerking. Ik snap wel wat je bedoelt, maar een accommodatie is vaak natuurlijk helemaal geen voordeeltje maar een noodzaak om de situatie gelijk te trekken. Zonder voorrang in pretparken zou voor sommige mensen een dagje pretpark niet eens mogelijk zijn. Voor rolstoelgebruikers die wel in de rij zouden kunnen wachten is het dan misschien een klein voordeeltje dat er voorrang zit inbegrepen bij de rolstoelingang, maar als alleen de normale rij bestond zouden zij alsnog niet naar een pretpark kunnen.
Jaa goed punt inderdaad, ik betrok het puur op mijn eigen situatie want zonder voorrang/met alleen de normale rij zou ik in principe ook nog wel naar een pretpark kunnen alleen kost het me dan veel meer energie. Maar dat geldt natuurlijk niet voor iedereen. Zelfde met bijvoorbeeld een concert met alleen staanplaatsen: in principe kán ik wel blijven staan, maar ik kies er zelf voor om dat niet te doen omdat het heel veel energie kost.
-
Jaa goed punt inderdaad, ik betrok het puur op mijn eigen situatie want zonder voorrang/met alleen de normale rij zou ik in principe ook nog wel naar een pretpark kunnen alleen kost het me dan veel meer energie. Maar dat geldt natuurlijk niet voor iedereen. Zelfde met bijvoorbeeld een concert met alleen staanplaatsen: in principe kán ik wel blijven staan, maar ik kies er zelf voor om dat niet te doen omdat het heel veel energie kost.
Ja dat begrijp ik, ik noem het ook vooral omdat andere mensen er te vaak wel zo over denken en het ook alvast een opstapje is naar mijn volgende onderwerp toegankelijkheid (dat is overigens nog niet af, dus het gaat nog wel een tijdje duren voor ik dat ook echt post).
Voor mij gaan zitplaatsen als noodzakelijke toegankelijkheid trouwens ook vooral over energie. Het is niet zo dat ik letterlijk niet meer kan lopen of staan, maar ik ga me er wel steeds zieker bij voelen en kan daarna nog dagen uit de running zijn. Bij staan is flauwvallen overigens wel een mogelijkheid, maar dat gebeurt me eigenlijk zelden zonder extra trigger, zoals opstaan vlak na het bloedprikken. Dat is overigens wel irritant, want ze gaan er altijd vanuit dat het komt omdat ik bang ben. Nee, m'n bloedvolume is laag dus als je daar dan een paar buisjes vanaf haalt gaat er letterlijk te weinig bloed naar mijn hoofd ::)
-
Dat zit me trouwens ook meteen een beetje dwars aan de anekdote van Bodejos. Die vrouw kan best kei onredelijk zijn geweest (gehandicapte mensen zijn ook mensen, je hebt leuke en minder leuke), maar voorrang krijgen omdat je slecht ter been bent is vaak wel degelijk een redelijke accommodatie en geen voorkeursbehandeling.
Ho, dan heb je mijn opmerking niet goed begrepen. Ik gaf aan dat die vrouw daar binnen kwam met een air van "hier ben ik, ik gebruik een scootmobiel, en dús heb ik recht op een voorkeursbehandeling".
Met alle respect, maar dan ben je bij mij aan het verkeerde adres. Ik snap echt wel dat toegankelijkheid vaak een probleem is, en als ik zie dat iemand bijvoorbeeld niet bij een schap kan in een supermarkt, dan vraag ik eerst of ik kan helpen door iets te pakken waar ze niet bij kunnen. Vaak zie ik dat iemand met enige moeite tóch bij het product kan, en dat vind ik juist góed. Als ze aangeven dat hulp op prijs wordt gesteld, is het voor mij geen punt om te helpen.
Komt bij dat het niet de enige plek was waar een incident was met die vrouw. Bij een braderie, een aantal jaar geleden, kwam ze aanrijden tot vlak bij een afzetting rondom een draaimolen. Ze wilde perse rechtsom passeren, wat niet ging omdat er dranghekken stonden voor de veiligheid, er lagen ook flinke elektriciteitskabels.
"Mevrouw, als u linksom gaat, heeft u alle ruimte", werd haar geadviseerd. Nee, ze moest en zou réchts-om passeren, die draaimolen stond te dicht op de stoep.
-
Daarom zei ik ook, deze vrouw zal best heel onredelijk zijn geweest. Dat weet ik niet, ik was er niet bij, dus dat neem ik zo van je aan ;) Het was vooral bedoeld als toevoeging, omdat mensen vaak ook zo naar gehandicapte mensen kijken die gewoon gelijke rechten eisen. Ze zien accommodaties al snel als voorkeursbehandeling, of vinden dat iemand onredelijk is omdat ze zich niet neerleggen bij discriminatie en dan niet meer in het beeld van "de zielige gehandicapte" passen. Ik vond de opmerking van Miek icm jouw anekdote een goede aanleiding om dat te benoemen en het onderwerp iets breder te trekken :)
-
Ah, op díe fiets.....ik wilde eigenlijk ook aangeven dat het allemaal niet zo zwartwit is.
Soms is iemand gewoon vervélend, en dan mag daar wat mij betreft best iets van worden gezegd.
-
Ah, op díe fiets.....ik wilde eigenlijk ook aangeven dat het allemaal niet zo zwartwit is.
Soms is iemand gewoon vervélend, en dan mag daar wat mij betreft best iets van worden gezegd.
Ja, maar dat heeft weinig met handicaps en toegankelijkheid te maken toch? Zoals ik al zei, gehandicapte mensen zijn ook gewoon mensen. Je hebt leuke en minder leuke.
-
Andersóm wél.
Wat ik bedoel, is: zou je iemand die vervelend doet naar zijn of haar omgeving, moeten sparen (ontzien), omdát die persoon in een rolstoel zit?
We zijn het wat dat betreft eigenlijk gewoon met elkaar eens. Ik stuur je overigens nu wel een PM, omdat ik een voorbeeld heb van een incident van enkele jaren terug. Het wordt te breedvoerig om dat hier in het topic te zetten. Je zult na het lezen ervan, begrijpen waarom ik dat per PM deed.
-
Zeker niet, maar ik snap gewoon de relevantie niet met het onderwerp validisme en toegankelijkheid. Om het even heel cru te zeggen: door bewoordingen als "het kan ook een andere kant opgaan" en "het is niet zo zwartwit", komt het over alsof je validisme en ontoegankelijkheid wilt nuanceren, omdat er ook vervelende gehandicapte mensen bestaan. En dat bedoel je ongetwijfeld niet zo, maar vandaar dat ik toch besloot om er op in te gaan - juist omdat veel mensen het wél zo zien, en dit topic toch ook bedoeld is om mensen bewust te maken van hun eigen vooroordelen en biases. Want iedereen heeft die in een samenleving waarin validisme zo genormaliseerd is.
-
Wat ik in een eerdere reactie aangaf: het is juist omdat ik van mening ben dat ieder mens een plekje in de samenleving verdient, dat ik zeg dat je iemand niet zou moeten ontzien, juist omdát die persoon een (zichtbare) handicap heeft. Iedereen kan een rotdag hebben, iedereen kan een rot-karakter hebben.
Waar mogelijk en nodig, zal ik er rekening mee houden.
Om terug te komen op de eerdere opmerking over de Efteling (speciale toegang zonder grote wachttijd), daar zou ik als het mij aanging wellicht hebben gezegd: ik zou juist wíllen dat ik een uur in die rij mócht staan.
Wat betreft de omschrijving "anekdote", in deze context is die niet op zijn plaats. Een anekdote betreft meer een grappig voorval, een grappige herinnering. En dat is dit dus niet.
-
Zoals ik in de PM ook al aangaf, is een anekdote voor mij een kort waargebeurd verhaal dat bedoeld is om een bepaald punt te illustreren. Ik zie dat veel online definities hier inderdaad aan toevoegen dat het grappig of amusant moet zijn, maar in mijn hoofd is dat zeker niet zo en ik zie ook definities die dat deel weglaten. Denk ook aan het concept van "anekdotisch bewijs" - dat gaat zeker niet specifiek om "grappige" voorvallen.
En ik snap verder je punt inmiddels wel hoor, Jos, ik snapte alleen de relevantie met het onderwerp en de bewoording niet zo. Maar zoals ik ook in de PM zei, misschien ligt het aan mij en zitten we gewoon langs elkaar heen te praten, dus laten we het hier maar bij laten :)
-
Wat betreft institutioneel validisme zijn er twee dingen die ik nu kan bedenken. Allereerst: ik was laatst eens in de stad en het viel me op hoe ontzettend weinig bankjes daar waren, waardoor ik veel te lang moest blijven lopen. Dat herinnerde me eraan dat bankjes ook een toegankelijkheidsissue zijn. Als op een openbare plek zoals een winkelstraat, museum of concertzaal geen zitplekken zijn, is deze plek voor mij eigenlijk ontoegankelijk zonder andere hulpmiddelen.
Mooie insight, Starlight! Goed voor iedereen om te lezen!
Over het punt van bankjes dan: ik ben het helemaal met je eens. Er zijn gewoon veel te weinig bankjes in onze steden. Niet alleen voor mensen met een beperking, maar bijvoorbeeld ook voor ouderen die graag af en toe willen zitten of zwangere vrouwen. En als er bankjes zijn (althans, zo merk ik het in Hengelo) zitten er vaak hangjongeren e.d....
Overigens: dat er steeds minder bankjes komen is deels ook aan 'ons zelf' te danken... Ik heb het ooit eens gelezen van een gemeenteambtenaar van een gemeente hier in de buurt, dat bankjes constant werden vernield/besmeurd, en dat de maat gewoon vol was. Hij/zij had het erover dat bankjes die vernield waren gewoon niet meer werden vervangen (zoals ook bij bushokjes is gebeurd) Dat is dus ook een rede waarom er steeds minder bankjes komen...
-
ik heb de discussie tot nu toe met veel belangstelling mee gelezen. Ik heb 2 jaar geleden chemotherapie gehad en daar helaas polineuropathie aan over gehouden: beschadigingen van de zenuwbanen in mijn onderbenen en voeten. Ik kan een tijdje lopen en/of staan maar krijg dan al gauw pijn in mijn benen/voeten.
Ik ben me er inmiddels ook zeer bewust van het gebrek aan bankjes in de openbare ruimtes. Even een tijdje kunnen zitten zou het voor mij veel makkelijker maken om zelfstandig te blijven (een bankje in de supermarkt bijvoorbeeld).
Een tijdje geleden was ik met een paar vrienden naar Ikea, en voor de 2e helft heb ik gebruik gemaakt van een leenrolstoel. Mijn vrienden vonden het geen probleem om me te duwen. Maar ik merkte wel dat ze de neiging hadden om mij net voorbij het gene wat ze wilden bekijken te duwen en dat dan achter mijn rug te bespreken en zo. Ik heb me een paar keer los moeten rukken uit hun greep op de handvatten om me om te draaien en ik ben ook een paar keer opgestaan om te kijken. Ik vond het lastig om er wat van te zeggen, ook omdat ik ze dankbaar was dat ze me überhaupt wilden duwen. Maar ik vond het wel vervelend. Het leven met een beperking is nog vrij nieuw voor mij, ik moet er mijn weg nog in vinden. Ik vind dit dan ook een heel interessant onderwerp
-
Maike!! Wat leuk dat je er weer eens bent! ::bravo:: En ook heel fijn dat je dit wil delen! Ik hoop dat je steeds beter leert leven met je beperking ::hug::
-
Ik heb de afgelopen tijd hier en daar wat mee gelezen. En dit onderwerp was hét moment om weer mee te gaan doen.
-
Leuk dat je meeleest en fijn dat je dit deelt, Maike! ::bravo::
Maar ik merkte wel dat ze de neiging hadden om mij net voorbij het gene wat ze wilden bekijken te duwen en dat dan achter mijn rug te bespreken en zo. Ik heb me een paar keer los moeten rukken uit hun greep op de handvatten om me om te draaien en ik ben ook een paar keer opgestaan om te kijken. Ik vond het lastig om er wat van te zeggen, ook omdat ik ze dankbaar was dat ze me überhaupt wilden duwen. Maar ik vond het wel vervelend. Het leven met een beperking is nog vrij nieuw voor mij, ik moet er mijn weg nog in vinden. Ik vind dit dan ook een heel interessant onderwerp
Ah ja, ik snap heel goed dat je dat lastig vind! Ik weet natuurlijk helemaal niet hoe sterk de vriendschap met die vrienden is en of ze zich aangevallen zouden voelen als je er iets van zegt, maar het is misschien juist wel goed om dat soort dingen met hen te bespreken. Ikzelf heb natuurlijk al vanaf mijn geboorte een beperking en het komt in nieuwe vriendschappen al gauw ter sprake omdat het nu eenmaal bij me hoort (en ik er zelf ook geen moeite mee heb om erover te praten). Ik probeer het ook altijd duidelijk aan te geven als ik ergens hulp bij nodig heb maar ik zeg het ook als mijn vrienden hulp aanbieden wanneer ik het niet nodig heb (op een luchtige manier), waardoor het bij mijn langlopende vriendschappen nu pretty much 'vanzelf' gaat, als in dat mijn vrienden vaak goed zelf kunnen inschatten of ze me ergens bij moeten helpen. Even een suf voorbeeld: bij een (hoog) op-/afstapje of een trap zonder leuning hoef ik nooit Hadewychisdemol om hulp te vragen want dat gebeurt automatisch ;D. Misschien is het ook juist voor je vrienden wel fijn als je dat soort dingen aangeeft zodat zij er ook van kunnen leren en je daarin beter begrijpen. Dus als het mensen zijn waar je goed bevriend mee bent moet je denk ik vooral niet te bang zijn om het bespreekbaar te maken!
-
Maike! Leuk je weer eens te zien!
Kan me goed voorstellen dat dat lastig is! En ook dat het lastig is te bespreken als het zo een enkele keer is. Als het vaker nodig is zou ik het toch proberen te bespreken als ik jou was. Want ze doen het vast niet expres. Maar zulke dingen komen wel vervelend over, en na een tijdje wordt dat echt naar.
Ik had toen ik net een rolstoel gebruikte flink ruzie met een familielid. Elke keer als we de straat over staken ging ze me super erg helpen. Ookal was dat niet nodig. En het voelde zo vervelend. Maar ze snapte niet dat dat vervelend kon zijn. Het moest echt even flink klappen tussen ons voordat we rustig aan elkaar konden uitleggen dat intentie en uitwerking niet hetzelfde zijn. En dat dat oke is.
Heb duidelijk gezegd dat ik snap dat ze me wilde helpen. Maar dat ik geen hulp nodig had. Ik kan nog steeds net zo goed inschatten wanneer ik de straat over kan als toen ik de week ervoor dat nog lopend deed. En dat ik het heel lief vond dat ze me wilde helpen maar dat dat niet nodig was.
Ook is het vaak vervelend dat als je zegt "nee, bedankt het lukt wel" mensen toch door gaan met helpen. Het voelt dan erg alsof het niet gaat over jou helpen, maar meer dat ze zichzelf goed voelen doordat ze een zielig iemand geven geholpen. En dat voelt zo naar.
Mensen hebben soms een bepaald onbewust beeld van beperkingen en hulpmiddelen die ze even actief moeten challangen voordat ze écht kunnen helpen :)
Mensen hebben vaak geen ervaring met mensen met een beperking. En zelfs dan is elke beperking en elk persoon anders. Dus is goed om even een lesje etiquette te geven ;)
Zeker vrienden die je met liefde willen helpen staan er voor open om te weten wat helpt en wat niet :)
Hopelijk vind je een manier met je beperking die voor jou werkt ::hug::
-
Deze week is het de Week van de Toegankelijkheid (https://weekvandetoegankelijkheid.nl/) – daarom gaan we het eens wat uitgebreider hebben over toegankelijkheid. In zekere zin kun je zeggen dat toegankelijkheid het omgekeerde is van validisme. Het feit dat de maatschappij vaak op allerlei niveaus ontoegankelijk is voor gehandicapte mensen, komt voort uit twee dingen: het bewust buitensluiten van gehandicapte mensen en, veel vaker, het vergeten dat gehandicapte mensen überhaupt bestaan. Het eerste is duidelijk validisme, maar ook het tweede is een vorm van validisme, zoals hopelijk duidelijk is geworden in mijn vorige post.
Toegankelijkheid gaat in de breedste zin over het toegankelijk en inclusief maken van de samenleving voor iedereen. Het gaat om het verwijderen van de drempels die ervoor zorgen dat gehandicapte mensen niet volwaardig mee kunnen doen aan de maatschappij. Vaak zijn hiervoor accommodaties of aanpassingen nodig. Accommodaties zijn dus geen voordelen, privileges of een speciale behandeling. Ze zijn vaak noodzakelijk om dingen te kunnen doen die voor niet-gehandicapte mensen alledaagse zaken zijn waar ze niet eens over na hoeven te denken, zoals naar school gaan, kunnen werken of naar de winkel kunnen.
Helaas is toegankelijkheid in deze wereld niet vanzelfsprekend. De maatschappij is ontworpen voor niet-gehandicapte of gezonde mensen, waardoor gehandicapte mensen worden uitgesloten tenzij er achteraf allerlei aanpassingen worden gedaan. Hierdoor zijn accommodaties vaak duur, worden ze als lastig gezien, en vaak moet iemand met een beperking hier zelf om vragen en daarbij eerst bewijzen of ze hier wel recht op hebben. Bovendien zijn we vaak ook nog afhankelijk van de goodwill van anderen of we überhaupt wel accommodaties krijgen, omdat toegankelijkheid wettelijk slecht is geregeld. Daarnaast betekenen accommodaties in veel gevallen nog steeds niet dat iemand volwaardig mee kan doen in de samenleving. In het OV moet je bijvoorbeeld altijd van te voren je reis boeken als je een rolstoel gebruikt en de rolstoelingang van gebouwen zit vaak bij de achterdeur.
Dit zou allemaal heel anders kunnen, als we de samenleving vanaf het begin af aan toegankelijk zouden maken. Als je toegankelijkheid inbouwt in regelgeving en ontwerpen van bijvoorbeeld huizen en producten, kan iedereen vanaf het begin af aan meedoen én is dat vaak stukken goedkoper dan dingen achteraf te moeten aanpassen. Daarnaast profiteert iedereen daarvan: niet-gehandicapt zijn is slechts een tijdelijke staat. Uiteindelijk krijgt bijna iedereen op zijn minst te maken met de beperkingen van ouderdom. En alles wat je toegankelijk maakt voor rolstoelgebruikers, is bijvoorbeeld ook beter toegankelijk voor mensen met kinderwagens. Van een inclusieve en toegankelijke samenleving profiteert uiteindelijk iedereen. Een van de manieren om dit te bereiken is universeel ontwerp (https://en.wikipedia.org/wiki/Universal_design).
Maar wat houdt toegankelijkheid in de praktijk allemaal in? Vaak denken mensen bij toegankelijkheid vooral aan liften en opritjes voor rolstoelen. Maar het is veel meer dan dat.
Je kunt bijvoorbeeld fysieke toegankelijkheid verbeteren door genoeg bankjes te plaatsen in publieke ruimtes, brede deuren en paden te hebben in openbare gebouwen, genoeg openbare én rolstoeltoegankelijke toiletten ter beschikking te stellen, stoplichten te laten tikken, te zorgen dat stoepen recht liggen en niet geblokkeerd worden (bijvoorbeeld door vuilnisbakken of deelscooters), toegankelijke vluchtroutes, pinautomaten die ook door blinde mensen en rolstoelgebruikers gebruikt kunnen worden, (nieuwbouw)huizen aan bepaalde toegankelijkheidseisen te laten voldoen, etc.
Daarnaast is ook digitale toegankelijkheid en toegankelijkheid van media heel belangrijk. Hier kun je denken aan ondertiteling, audiodescriptie, doventolken, lettertypes groter kunnen zetten, teksten kunnen laten voorlezen, spraakinvoer, voldoende contrast op websites tussen het lettertype en de achtergrond, beschrijvende tekst (alt tekst) bij afbeeldingen online, bedrijven die niet alleen telefonisch bereikbaar zijn maar ook per mail of chat, etc.
Ook sociale toegankelijkheid is van groot belang, en dit jaar vraagt de Week voor de Toegankelijkheid hier speciale aandacht voor. Dit gaat vooral om hoe goed gehandicapte mensen sociaal mee kunnen doen en hoe er met hen wordt omgegaan. Hierbij kun je denken aan laagdrempelige en begrijpelijke communicatie (bijv. overheidscommunicatie), of dat er vanaf het begin af aan rekening mee wordt gehouden dat er ook gehandicapte mensen op (bijvoorbeeld) een werkplek, winkel of evenement kunnen komen. Dit kan zich uiten in betere fysieke en digitale toegankelijkheid, maar ook door goede communicatie over de toegankelijkheid, en accommodaties voor mensen die ze nodig hebben (bijvoorbeeld prikkelvrije ruimtes of flexibele werkuren).
En om een heel actueel voorbeeld te geven: in de huidige pandemie zijn bijvoorbeeld mondkapjes ook een toegankelijkheidsissue. Voor veel mensen zijn openbare binnenruimtes en evenementen ontoegankelijk op het moment dat niemand een mondkapje draagt. Alleen zelf een mondkapje dragen is in veel situaties niet veilig genoeg. Zonder effectieve maatregelen tegen covid is een gebouw of evenement momenteel niet toegankelijk.
Ten slotte is het belangrijk om te onthouden dat de samenleving alleen toegankelijk is als mensen met een beperking ook zo veel mogelijk zelfstandig én volwaardig mee kunnen doen. Een drempel over getild moeten worden is niet zelfstandig. Door de achterdeur of met de goederenlift moeten is niet volwaardig. Altijd minsten 24 uur van te voren een treinreis moeten boeken en dan maar afwachten of de reisassistentie er wel gaat zijn, is niet zelfstandig én niet volwaardig. Daarom is het zo belangrijk om de samenleving volledig inclusief en toegankelijk te maken, en zowel letterlijke als figuurlijke drempels te verwijderen. Alleen dan hebben mensen met een beperking echt gelijke rechten.
Leestips
Ieder(in) over toegankelijkheid (https://iederin.nl/onze-doelen/toegankelijkheid/)
Zonder strijd geen toegankelijkheid (https://daisymerollin.nl/opinie/zonder-strijd-geen-toegankelijkheid/)
What is Universal Design? (https://universaldesign.ie/what-is-universal-design/)
De Twitter-Hashtags #JeKomtErNietIn (https://twitter.com/hashtag/JeKomtErNietIn), #OhNeeOV (https://twitter.com/hashtag/OhNeeOV) en #WeekVanDeToegankelijkheid (https://twitter.com/hashtag/WeekVanDeToegankelijkheid).
-
Ik moest hieraan denken toen ik dit (https://www.linkedin.com/posts/lisawesterveld_dag-allemaal-in-de-afgelopen-jaren-liep-activity-7000882231594352640-iJYW) bericht las van tweede kamerlid Lisa Westerveld over een nota met voorstellen om Nederland echt inclusief te maken.
-
Tof! Ben heel benieuwd naar het voorstel! Sowieso zet Lisa Westerveld zich wel vaker in voor dit soort dingen, en is ze ook één van de weinigen die zich regelmatig uitspreekt voor een beter covidbeleid ::bravo::
-
Mooi stuk over toegankelijkheid Starlight. Binnen gezondheidscentra (Shifty ontwerpt en verbouwt ze, ik werk er in) zijn we er redelijk aan gewend om het toegankelijk te maken voor mensen die minder goed ter been zijn. Ruimte genoeg voor bijv scootmobielen en rolstoelen, liften naar de verdiepingen, etc. We letten erop dat looppaden niet geblokkeerd worden, dat stoelen armleuningen hebben zodat je makkelijker kunt opstaan, deuren gaan automatisch open. We spreken slechtzienden duidelijk aan zodat ze weten waar de balie of spreekkamer is.
We communiceren ook steeds gemakkelijker met anderstaligen (wat weer een andere doelgroep is natuurlijk, maar ook zij lopen tegen problemen aan) dankzij Translate. Maar communicatie met doven is lastiger. Zeker nu we sinds covid achter schermen staan te praten. En ook delen we van alles op papier uit, wat voor analfabeten weer lastig is. Dat is een onzichtbare groep, mensen geven het uit schaamte vaak niet aan, maar hebben wel extra aandacht en uitleg nodig.
Ik vind het best ingewikkeld om inclusief te zijn. Het vraagt veel maatwerk, en het is juist in de gezondheidszorg enorm belangrijk. Er is nog heel veel extra nodig voor de maatschappij toegankelijk is voor iedereen.
-
Ik wilde onderstaand filmpje eigenlijk voor een later onderwerp bewaren, maar ik vrees dat het nog wel even gaat duren voor ik weer energie en tijd heb om hieraan te werken. Dus in het licht van het OMT-advies van gisteren wil ik hem toch nu al delen: Why Don't We Care About Disabled People?
http://www.youtube.com/watch?v=k8QmBmcXetg
-
Ik speel al een tijdje met het idee om een topic te beginnen over handicaps, beperkingen en validisme (ook naar aanleiding van diverse discussies in het covidtopic). Mijn plan was om het deze maand te openen, omdat juli Disability Pride Month is – dus op de valreep is het hier dan nog!
In dit topic wil ik de komende tijd verschillende onderwerpen behandelen rondom handicaps en beperkingen, zoals definities, identiteit, toegankelijkheid, validisme en discriminatie, eugenetica, handicap in de media, geschiedenis en ja, ook covid. Hierbij zal ik ook steeds zoveel mogelijk bronnen in de vorm van leestips en kijktips delen. Om zelf ook mijn informatie helder te kunnen opschrijven en presenteren zal ik vooral gebruikmaken van het boek Demystifying Disability van Emily Ladau, wat dan ook meteen de eerste leestip is.
Veel van de onderwerpen in dit topic gaan over de geleefde ervaringen van gehandicapte mensen en de consensus binnen disability communities. Daarbij wil ik graag van tevoren twee disclaimers maken:
1. De disability community is geen homogene groep. Gehandicapte mensen hebben verschillende diagnoses, ervaringen, gedachten en meningen. Er zijn altijd mensen met een andere mening dan de consensus en mensen met andere ervaringen dan gemiddeld. Ook veranderen meningen soms in de loop van de tijd, en zeggen bijvoorbeeld oudere bronnen andere dingen dan de activisten van vandaag. Ook ikzelf weet uiteraard niet alles, maar ik zal zo goed mogelijk mijn best doen om naar mijn beste kennis dingen uit te leggen.
2. Hoewel reacties uiteraard welkom zijn (graag, anders voelt het ook zo alsof ik in de lucht zit te posten), hoop ik dat iedereen zich realiseert dat geleefde ervaringen en een consensus binnen een minderheidsgroep geen dingen zijn waar je het niet mee eens kunt zijn of een debat over kunt voeren. Dit topic is wat mij betreft dan ook niet bedoeld als discussietopic, maar vooral als topic om van te leren en respectvol in gesprek te kunnen gaan.
Wat een mooi initiatief! Het is belangrijk om aandacht te besteden aan handicaps en beperkingen en de ervaringen van gehandicapte mensen. Ik ben blij dat je disclaimers hebt gegeven over de diversiteit binnen de disability community en het belang van respectvolle communicatie. Ik denk dat dit een waardevol en leerzaam topic kan zijn voor velen. Ik kijk uit naar de verschillende onderwerpen die je gaat behandelen en de bronnen die je gaat delen. Veel succes!
-
Die spambots worden wel steeds beter zeg :o Lijkt bijna een normale reactie hierboven, maar toch mooi een spamlink in het citaat gestopt ::rofl::
-
Maar echt, ik vind het zo'n mooie reactie dat ik alleen even de link weghaal en er een blok op zet hoor ;D
-
ChatGTP, of hoe heet dat......
-
Pauline en Amber na 7 jaar VN-verdrag Handicap: “We moeten nog steeds vechten voor een goed leven” (https://iederin.nl/pauline-en-amber-na-7-jaar-vn-verdrag-handicap-we-moeten-nog-steeds-vechten-voor-een-goed-leven/)
“Het gaat kortgezegd over mensenrechten. Maar het komt niet bij mensen op dat wij dezelfde basisbehoeften, wensen en dromen hebben. Het gaat over bestaanszekerheid. En wij hebben die zekerheid niet. Iedereen heeft de mond vol over diversiteit en inclusie, alleen handicap bungelt dan nog steeds onderaan.”